Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, modern çağda insanların beklenti düzeyinin yüksek olduğunu ve elindekileri değerini de bilmediğini kaydederek, “Günlük iletişim dilimiz bile sağlıksız. Bir ülkede, şirkette ya da kurumda üst yönetimde gerilim varsa tabanda da gerilim oluyor.” dedi.
Neden Pozitif Psikoloji sorusuna cevap arayan Prof. Dr. Tarhan, “Pozitif Psikolojiyi kliniğe yansıtmak istiyoruz. Nörobilim temelli 13 modül hazırladık. Yakın bir dönemde eğitici eğitimi vereceğiz.” diye konuştu.
Hedefin psikolojik iyi oluş ve psikolojik sağlamlık olduğunu da dile getiren Prof. Dr. Tarhan, koruyucu hekimlik bağlamında psikolojik sağlığın korunması ve tedaviden sonra iyi oluşun devamlılığının amaçlandığını kaydetti.
“15 yaş üstü gençler arasında alkol kullanımı artıyor”
Prof. Dr. Tarhan, bugünün gerçeğinin büyük ev, küçük aile, pahalı saatlerin varlığına rağmen vaktin olmaması, sosyal medyada sürüyle arkadaşın olması ama gerçek dostun olmaması yani ‘bolluk paradoksu’ olduğunu anlatarak, ABD’de yapılmış bir istatistiğe göre intihar vakaları, kendini zehirleme, kendini yaralama, majör depresyon, hastalıklarla ilgili depresif semptom vakalarının 2013’ten itibaren hızlı arttığını söyledi.
“TÜİK’in rakamlarına göre Türkiye’de de 15 yaş üstü gençler arasında alkol kullanımı artıyor.” diyen Tarhan, 2010 yılında gençler arasında alkol kullanımı ‘merak’ nedeniyle olurken, 2022’de gençler arasında eğlence amaçlı alkol kullanımının arttığının görüldüğünü ifade ederek, şu anda eğlenme amaçlı yaşam felsefesi ergenlik çağındaki gençler arasında arttı.” diye konuştu.
“Modernizm, bir medeniyet krizi haline geldi”
Yapılan çalışmalara göre Z kuşağının diğer kuşaklara göre daha çok başarıya önem verdiğini, daha çok eğlence, macera, risk ve heyecan arayışı içinde olduğunu, zengin olmayı daha çok arzuladığını anlatan Prof. Dr. Tarhan, dünyada giderek artan bir narsisizm salgını olduğunu, modernizmin bir medeniyet krizi haline geldiğini kaydetti.
Prof. Dr. Tarhan, dünyada mevcut sosyopolitiğin haz peşinde koşma, empati yoksunluğu, yalnızlık, mutsuzluk, depresyon ve intiharlarda artış olduğunu da ifade ederek, İngiltere’de yapılan bir araştırmada 16-24 yaş arası gençlerde yalnızlığın yüzde 40, 75 yaş üstünde ise yüzde 27 oranında çıktığına işaret ederek, bunun nedeninin sosyal izolasyon ve internet olduğunu söyledi.
“24 değerin beyinde kimyasal karşılığı var…”
Prof. Dr. Tarhan, sol beyinin mantık, muhakeme, analiz, konuşma, hesaplama, sağ beyinin de duygular, heyecanlar, müzik, sanat ve anlama problem çözme ile ilgili olduğunu belirterek, bilgelik, cesaret, insaniyet, adalet, ölçülülük ve aşkınlık olarak ifade edilen 6 erdem ve adalet, dürüstlük, şefkat ve merhamet, şeffaflık, cesaret, empati ve sorumluluk, güven ve sadakat, utanma, alçakgönüllülük, yardımlaşma, helalleşme, selamlaşma, içtenlik, bağışlama, cömertlik, fedakârlık, minnettarlık, çoğulculuk, katılımcılık, özgürlükçülük, hesap verebilirlik, uzlaşmacılık, yenilikçilik, vefa gibi 24 değerin beyinde kimyasal karşılığının var olduğunu anlattı.
“Pozitif psikoloji beynin iç kimyasını harekete geçiriyor”
Pozitif psikolojinin de iyi hissetme ve refah duygusuyla ilişkili serotonin, daha çok ödüllendirilmiş bir mutlulukla bağlantılı dopamin, kişiyi mutlu kılman endorfin ve güven ve sevgi duygularının getirdiği bir mutlulukla ilintili olan oksitosinle ilişkili olduğunu da dile getiren Prof. Dr. Tarhan, pozitif psikolojinin beynin iç kimyasını harekete geçirdiğini ifade etti.
Pozitif psikolojinin kişinin Wellbeing – iyilik hali yakalamasını sağladığını da kaydeden Prof. Dr. Tarhan, hayata anlam katmanın önemine işaret etti.
Üsküdar Üniversitesi olarak ABD ve İngiltere’deki birçok üniversiteden önce pozitif psikoloji dersini müfredatlarına koyduklarını dile getiren Tarhan, öğrencilerden de güzel geri dönüşler aldıklarını ve öğrencilerin duygusal zekalarının yüzde 20 arttığını gözlemlediklerini anlattı.
Pozitif psikolojinin anahtar kavramları neler?
Pozitif Psikoloji anahtar kavramlarının hayatın amacı ve anlamı, değerler ve erdemler, kendini tanıma, sorunları çözme becerisi, psikolojik sağlamlık, hastalıkla başa çıkma, sosyal ilişkiler kurabilme, mutluluk ve iyi olma hali olduğunu kaydeden Prof. Dr. Tarhan, insanlığın tekamülü açısından post materyalist bilime geçişin önemine vurgu yaptı.
“Bir Değerler Hareketi başlatmalıyız. Buna ihtiyaç var”
“Bir Değerler Hareketi başlatmalıyız. Aile hayatında, sosyal hayatta çok ciddi şekilde buna ihtiyaç var.” diyen Prof. Dr. Tarhan, kendini aşma ihtiyacına işaret ederek, “Sadece kendisi için çalışan insan mutlu olamıyor. Başkalarını mutlu ederek insan mutlu olabiliyor. Bu kendini aşmak olarak tanımlanıyor.” dedi.
Gazze olaylarında Batı politikalarının dünya gemisinin batırılmaya çalışıldığını gösterdiğini da ifade eden Tarhan, “Değerler hareketini başlatmak da pozitif psikolojinin getirdiği verilerle bizim için zorunluluk olarak görülüyor.” diye konuştu.